Hoe alles begon

Geschiedenis van de Romantische Strasse

In het jaar 1950 brak de Koreaanse Oorlog uit. Harry S. Truman, president van de Verenigde Staten, gelastte de bouw van de waterstofbom, Jeruzalem werd de hoofdstad van Israël en India werd officieel tot republiek verklaard.

En in Duitsland? In de nog jonge Bondsrepubliek werden de sinds 1939 verstrekte levensmiddelenkaarten definitief afgeschaft. Het "wirtschaftswunder" zorgde voor een gestaag groeiende welvaart en toch was het een tijd van tegenstellingen: aan de ene kant de mooie nieuwe wereld van de toenemende consumptie, aan de andere kant de nog steeds in puin liggende steden – gevolgen van een vernietigende oorlog die door het misdadige naziregime was begonnen.

Een route als uithangbord

 

Vandaag de dag zou men dat wat de uitvinders van de Romantische Strasse beoogden, actieve imagovorming noemen. Toen de toeristische route tussen Würzburg en Füssen in 1950 officieel in het leven werd geroepen, moest deze het uithangbord van een vriendelijk Duitsland zijn, van een Duitsland veraf van Hitler-terreur en bergen van puin. Een route die rijk is aan cultuur en geschiedenis, waarlangs middeleeuwse steden, vakwerkhuizen, kastelen, burchten, zacht glooiende heuvellandschappen en wijnbergen als parels aan een snoer aaneengeregen liggen. Een reis door een land dat open, gastvrij en nauw verbonden is met de Europese geschiedenis.

 

Amerikanen "on the Road"

 

Het was in velerlei opzicht een moedig plan, maar het is geslaagd: Amerikaanse soldaten waren de eersten die op de "Romantic Road" vakantie vierden. Zij wilden hun families laten zien, waar zij gestationeerd waren – en waren helemaal onder de indruk: van de middeleeuwse ensembles in Rothenburg en Dinkelsbühl, van het lieflijke Tauberdal, van het kasteel van de Duitse Orde in Bad Mergentheim, van het pittoreske landschap in de Pfaffenwinkel.

 

Reis met gegarandeerde romantiek

 

Geen van de andere ongeveer 200 toeristische routes in Duitsland is zo beroemd geworden als het 460 kilometer lange traject van de Main tot aan de Alpen. De route neemt sinds enkele jaren een vaste plaats in onder de top vakantiebestemmingen van bezoekers uit het buitenland en heeft naamgenoten in Brazilië, Zuid-Korea en Japan.

 

Tegenwoordig komen jaarlijks miljoenen mensen naar de Romantische Strasse, die zijn naam ook als langeafstandsfiets- en wandelroute alle eer aandoet. Sommige mensen hebben slechts enkele haltepunten ingepland, menigeen stopt in elk van de 29 plaatsen, bewondert de Herrgottskirche in Creglingen precies zo als de Wieskirche in Steingaden, geniet net zo van het uitzicht vanaf de burcht in Wertheim als vanaf de Mariënbrug bij het kasteel Neuschwanstein, van de tuinen in Rain of van het veenlandschap rondom Wildsteig. Maar het doet er niet toe hoelang je ergens wilt blijven: ruimschoots beloond wordt iedereen die hier onderweg is. Met cultuur, genot – en natuurlijk met romantiek in haar zuiverste vorm.

Romantische reis door de tijd

Vandaag en gisteren

Een route wordt niet elke dag uitgevonden. In 1950 ontsproten heel bedeesd de eerste bloempjes van het wirtschaftswunder, voor een mark kon je naar de bioscoop, en wie in de zojuist gestichte Bondsrepubliek in een eigen auto reed, had het al ver geschopt.

Waar de uitvinders van de Romantische Strasse destijds de moed vandaan haalden om een van de eerste toeristische routes in het leven te roepen, kan tegenwoordig niemand meer vertellen. Zelfs tussen Würzburg en Füssen zijn nauwelijks nog hun namen bekend. In de Amerikaanse bezettingszone van het in vieren gedeelde Duitsland vestigden zij hun hoop op een Amerikaanse toeristenstroom. 
Die kwam dan ook, werd steeds groter, en vandaag de dag is de naam Romantische Strasse op de borden langs de weg overal ook in het Japans te lezen. Allereerst had hij zich als Romantic Road bij Amerikanen die als bezettingssoldaten met hun gezinnen vakantie vierden, in het geheugen geprent. De kring van oprichters in Augsburg beoogde destijds echter veel meer, ook de rehabilitatie van Duitsland als vakantiebestemming na alle Hitler-terreur. Men wilde heel bewust niet alleen Amerikanen, maar vakantiegangers uit het buitenland in hun geheel met de middeleeuwse rijkssteden langs de Romantische Strasse een ander, levensvriendelijk en op vele manieren met de Europese geschiedenis gekoppeld beeld van Duitsland tonen. 
Wereldwijd is er geen andere toeristische route in Duitsland zo bekend geworden als deze. Slechts één voorbeeld: volgens een enquête uit de jaren negentig kennen 93 % van de Japanners die op reis gaan de naam, dus bijna iedereen. Wanneer in de ochtendstille Pfaffenwinkel kort na negenen de ene reisbus na de andere Japanse toeristen op het parkeerterrein aan de voet van de Wieskirche laat uitstappen, lijkt de toekomst niet ver meer, waarin één op twee Japanners naar de Romantische Strasse is gekomen. 
Wat is de Romantische Strasse? Wanneer in de geometrie een lijn de kortste verbinding vormt tussen twee punten, presenteert de Romantische Strasse zich als de mooiste verbinding tussen ruim een twintigtal Zuid-Duitse plaatsen, voorzien van een aanzienlijk aantal Baedeker-sterren van de eerste orde. De bekendste plaatsen aan de Romantische Strasse zijn Rothenburg ob der Tauber, de wijn-, bisschops- en barokstad Würzburg, Füssen, de Fugger- en zilverstad Augsburg en het kleine maar fijne Dinkelsbühl. Wie al eens de Romantische Strasse heeft gereden, zal meteen nog een paar namen meer opnoemen. Landsberg misschien of Nördlingen, Bad Mergentheim met het kasteel van de Duitse Orde, of Feuchtwangen. Het zijn de plaatsen die de speciale bekoring van de Romantische Strasse uitmaken. 
Eigenlijk hebben de Romeinen de route aangelegd, zo hoor je tegenwoordig. Ook dat is juist, althans wat het zuidelijk deel betreft en wanneer men zich er niet aan stoort dat de Via Claudia weliswaar net als de Romantische Strasse van Füssen tot Augsburg de Lech volgt, de tracés echter toch niet identiek zijn. In het jaar 47 n.Chr. werd de Via Claudia over de Reschenpas en de Fernpas via Füssen naar Augsburg en verder naar de Donau geleid.